Мұз қоңырау сыңғыры – климаттың өзгеруін білдіретін дыбыс. Әдетте қыстыгүні температура -10°C-тан төмен градусты ұстап тұрады. Алайда жаһандық жылыну процесіне байланысты температура құбылмалы бола бастады. Тіпті мен 2015 жылы барғанда, ауа райы бірнеше күн бойы нөлден жоғары болды. Соның әсерінен қар еріп, шыбық-талға қайта мұз боп қатты. Жел екпінді болғанда, мұз бұтақтар бір-біріне соғылып, қоңырау сыңғыры естіледі. Еріп қату процесі болмаса, мұндай дыбыс шықпас еді. Мұз жамылған бұталар күн сәулесіне шағылысып, төңіректі алуан түске бояйды. Ақ, сарғыш, қызыл түстер жалт-жұлт етеді. Көздің жауын алады. Бұл табиғаттың тағы бір қайталанбас шеберлігі.

Арал теңізі тартылып қалғанда, теңізшілер балық аулайтын үлкен кемелерін тастап кетуге мәжбүр болды. Ол жер «Кемелер зираты» деп аталып кетті. Онда 12 кеме қалған. Кейін олар тот басып, шіри бастады. Тұрғындар ескі кеме қалдықтарын темір-терсекке өткізді. Қазір тек бір кеменің қаңқасы қалған. Кеме қабырғасында балықшылардың жұмысын бейнелеген мына тамаша суреттер сериясы салынған. Оны кім салғаны беймәлім. Ұзын құлақ оны поляк кезбе граффити-суретшілері салған дейді. Бірақ ол әлі де жұмбақ. Жылдар өте сурет өшіп барады. Суреттің жоғалуына адамдардың темірге қол сұғуы да әсер етіп жатыр. Осылай жалғаса берсе, суреттен еш белгі қалмайды. Ұят нәрсе. Сурет – болған оқиғаның куәсі. Оны сақтап қалу керек.